|
|
|
|
|
|
| toekomstcongres - frontpage |
|
Koepeltekst - Inhoud
9. Partijen moeten partijdig zijn Wie ervan droomt om de politiek af te schaffen maakt zich illusies. De politiek laat zich niet afschaffen. Een samenleving zonder politiek, dus zonder regels, zonder ordening, zonder macht bestaat niet. Het enige dat zich laat afschaffen is de democratie. Wanneer de democratie onder druk komt te staan is de juiste oplossing echter niet minder, maar meer democratie. Dan is de oplossing radicale democratie. Onze visie op politieke democratie gaat ervan uit dat er een wezenlijk verschil bestaat tussen politiek en markt. Politiek is voor ons het instrument om samen, collectief richting te geven aan onze samenleving. Deze visie vertrekt vanuit de vaststelling dat de huidige samenleving zeker niet perfect is. Ze gaat er ook vanuit dat we een andere samenleving nodig hebben, met meer solidariteit, gelijkwaardigheid en duurzaamheid. Deze visie brengt dus waardeoordelen in de politiek. Deze waarden verschijnen niet uit het niets, zij zijn maatschappelijk ingebed. Zij worden gevormd en gedragen door opvoeding, levensbeschouwing, ideologie. Deze opvatting van democratie is niet gebaseerd op de geïsoleerde burger die op basis van zijn eigen voorkeuren de meest rationele keuze maakt, wel op mensen van vlees en bloed, met mogelijkheden en beperkingen. Het zijn mensen die steeds verbonden zijn met anderen: hun gezin, de buurt waarin ze wonen, de werkkring, het verenigingsleven, enz. Het is via deze verbondenheid - het samen-ik-zijn - dat volwaardig burgerschap ontstaat: het gaat niet om de eenzame politieke zwerver of de geïsoleerde koning-kiezer, wel om de betrokken mens die met rechten en plichten verbonden is met een gemeenschap. Het is in deze sfeer van verbonden zijn met de anderen, van bekommerd zijn om elkaar, dat opvattingen over het algemeen belang ontstaan. De basis voor de politiek is in deze visie niet alleen de individuele voorkeur van de kiezer, maar ook en vooral de waardegebonden opvattingen over het algemeen belang en over de richting die we met de samenleving willen uitgaan. De politiek moet de meningen van de kiezers goed weten te registreren, maar ook in dialoog gaan met de kiezers, hen trachten te overtuigen, te mobiliseren en actie te voeren. Politici zijn volksvertegenwoordigers. Zij vertegenwoordigen het volk, dat zich niet hele dagen met politieke beslissingen en beslommeringen kan en wil bezig houden, want er moet in dit land ook nog ander werk verzet worden. In zo'n representatieve democratie hebben de regerende politici nooit het rijk alleen. Ze worden voortdurend gecontroleerd, gecontesteerd en bekritiseerd: door hun collega's, door actiegroepen, door belangengroepen, door wakkere burgers. Gelukkig maar. In politieke cafés, stadsgesprekken en hoorzittingen kan iedereen zijn ding bij de politici kwijt. Samen met volksinitiatieven en referenda zijn het onderdelen van een belangrijk en noodzakelijk palet om de creativiteit, kennis en ervaring in de samenleving aan te boren. Directe democratie, in de vorm van referenda bijvoorbeeld, biedt zowel kansen op een stevig debat als op spektakel. Maar het beste referendum is het referendum dat niet hoeft gehouden te worden. Het dient als drukkingsmodel op de politiek, om de betrokkenheid van de burgers van hoog tot laag permanent te garanderen. Politici moeten zelf hun contacten organiseren, zelf ervaren wat de maatschappelijke agenda is, en die agenda kunnen toetsen aan hun politieke uitgangspunten. Een eigen mening komt de politici goed van pas, want anders vervallen we in een ondraaglijke lichtheid van het politieke bestaan, waar alles mag, maar niets nog kan. Het is meer een kwestie van stijl en mentaliteit dan van structuren. Zoeken, graven en speuren. Op zoek gaan naar ideeën en opvattingen van de bevolking. Actief luisteren. Niet om de mensen naar de mond te praten, maar om hun bekommernissen en gevoeligheden te verstaan. Als ze ongelijk hebben, mag dat ook eens gezegd worden. Wat wordt beloofd, moet ook gedaan worden. Politieke vernieuwing moet in deze visie gebaseerd zijn op een hernieuwd debat over de centrale waarden die de politiek richting moeten geven. Het is niet toevallig dat wie alleen over politiek denkt vanuit marktprincipes, politieke vernieuwing vooral ziet in termen van stijl (de modernen tegen de oude krokodillen) en in termen van nieuwe procedures (afschaffing opkomstplicht, rechtstreekse verkiezing van de eerste minister en de burgemeester, afschaffing lijststemmen, enz.). Veel belangrijker is dat partijen vanuit hun waarden een duidelijk politiek project voorleggen, dat zij aan de bevolking uitleggen wat hun concrete oplossingen zijn voor reële maatschappelijke problemen, dat zij aantonen wie de winnaars en de verliezers zijn bij de oplossingen die zij voorstellen, met andere woorden dat partijen partijdig zijn. Een duidelijke maatschappelijke profilering zal ertoe bijdragen dat de herkenbaarheid van de partijen toeneemt. Een belangrijke verworvenheid in onze democratie is dat iedereen een eigen mening mag hebben en dat deze uiteenlopende meningen een politieke vertolking krijgen. Het wezen van de politieke democratie is de verscheidenheid en de ideeënstrijd. Er is nood aan diverse politieke strekkingen die zich opnieuw positioneren in een maatschappelijk landschap dat grondig verandert. Van daaruit kan er over partijpolitieke grenzen heen samengewerkt worden rond concrete programma's en actiepunten en kunnen de politieke krachten gebundeld worden die een heroriëntering van onze samenleving willen. Zo'n socialistische visie op politieke democratie heeft ook haar weerslag op onze visie op de rol en betekenis van partijen. Voor wie alleen de individuele voorkeuren van de burgers als uitgangspunt voor de politiek neemt, is de betekenis van partijen zeer beperkt en in wezen herleid tot een kiesvereniging. Partijpolitieke invloed kan dan enkel verstorend werken in de relatie tussen de individuele burger en het beleid. In een socialistische visie hebben partijen een onmisbare brugfunctie tussen de burgers en het beleid. In de bevolking leven vele en vaak tegenstrijdige visies, belangen en verzuchtingen. Het is de opdracht van elke partij om de individuele vragen en verwachtingen van de burgers te bundelen, hierin een rangorde te brengen en er een samenhangend programma uit te distilleren op basis van haar waarden. Het krachtigste middel om op die basis de mensen terug geloof te doen krijgen in de politiek is dat de politiek concrete, tastbare en liefst zichtbare resultaten boekt op terreinen die de mensen aanbelangen. Als de toekomst van ons pensioenstelsel verzekerd is, als de werkloosheid bedwongen wordt, als de veiligheid in de straten verhoogd wordt, als het gerechtelijk apparaat beter werkt, als de nitraten in ons drinkwater geëlimineerd zijn, als verkrotte buurten in de steden nieuw leven ingeblazen wordt, als mensen die uitgesloten worden opnieuw een perspectief krijgen, pas dan zullen de mensen er weer in geloven, ervan overtuigd zijn dat fatalisme misplaatst is en dat de politiek in staat is om een antwoord te geven op hun problemen. Het antwoord op het wantrouwen in de politiek is dus niet aan abstracte politiek doen door discussies te voeren over hervormingen van ons kiessysteem of de rechtstreekse verkiezing van de eerste minister. Het krachtigste wapen om het vertrouwen in de politiek te versterken is inhoudelijk aan politiek te doen. Samenstelling van de voorbereidende werkgroep Alain André, Pedro Beckers, Hans Bonte, Wouter Bracquené, Bert Carleer, Dylan Casaer, Willy Claes, Toon Colpaert, Bob Cools, Norbert De Batselier, Fons De Geest, Magda De Meyer, Stef Debusschere, Erik Derycke, Ludo Dierickx, Dalila Douifi, Jos Geuens, Henk Kindt, Harry Knooren, Renaat Landuyt, Kathy Lindekens, Stefaan Meeus, Jan Peeters, Jef Sleeckx, Tania Smit, Steve Stevaert, Jo Stulens, René Swinnen, Stefaan Thijs, Jacques Timmermans, Bruno Tobback, Luc Van den Bossche, Dirk Van der Maelen, Francy Van der Wildt, Marleen Van Gysegem, Anne Van Lancker, Tuur Van Wallendael, Peter Vanaken, Chris Vancoppenolle, Johan Vande Lanotte, Kathleen Vandenberghe, Dany Vandenbossche, Michiel Vandenbussche, Louis Vanvelthoven, Herman Verheyden, Robert Voorhamme, Dirk Wagemans, Joz Wijninckx, Freddy Willockx |
|