Deel V:
Slotwoord
Het socialisme heeft altijd een beweging willen zijn die mensen tot bewustzijn en aktiviteit brengt. Het beoogt immers anti-kapitalistische machtsvorming binnen de samenleving in al haar geledingen en dit lukt alleen als de mensen ook worden geïnspireerd om zich daadwerkelijk in maatschappelijke organisaties aaneen te sluiten en op te komen voor gelijkheid, vrijheid en solidariteit.
Welke inhoud aan die begrippen binnen de door de politiek ontworpen mogelijkheden wordt gegeven, hangt mede af van de levenshouding en de levensbeschouwing der burgers. Het demokratisch-socialisme staat daarom open voor mensen van uiteenlopende levensbeschouwingen en vraagt hen mee te helpen de maatschappelijke voorwaarden te ontwikkelen voor een samenleving waarin vrijheid, gelijkheid en solidariteit zichtbaar worden. Hoewel ook deze waarden in beginsel alle mensen aanspreken, worden ze bij velen overstemd door andere drijfveren, zoals eigenbelang en prestatiedrift. In die omstandigheden is het niet verwonderlijk, dat mensen hun belangstelling voor de politiek verliezen.
Het zou onjuist en moralistisch zijn om de mensen zelf hiervan de schuld te geven. Ook de socialistische partijen blijven vaak in gebreke als het er om gaat belangstelling te wekken voor de politiek of een intensief leer- en scholingsproces op gang te brengen. Bovendien wordt er vrijwel nooit iets gedaan aan de herscholing van hen die nu van de politiek een dagwerk maken. De afstand tussen de manier waarop de politiek bedreven wordt en de belevingswereld van de mensen is groot en voor de helft van de samenleving, de vrouwen, die traditioneel buiten spel staan, dubbel groot.
Politieke onverschilligheid is alleen te doorbreken als de politici de samenhang kunnen laten zien tussen het persoonlijke en het politieke handelen en erin slagen allerlei kunstmatige scheidingen tussen wat rationeel en emotioneel is op te heffen. De politiek moet binnen het direkte bereik van de mensen komen: op de werkvloer, in de buurten, in de organisaties op sociaal en kultureel gebied. Omdat de politiek er zowel voor de vrouw als voor de man is, moeten zij beiden ook de kans hebben om zowel binnenshuis als daarbuiten aktief te zijn.
Het is de taak van de PvdA de politiek aan huis te bezorgen en voor iedereen herkenbaar en inspirerend te maken. Daarvoor is het nodig dat de partij zelf model staat als een beweging van aktieve en bevrijde mensen, die ondanks meningsverschillen in solidariteit en verdraagzaamheid werken aan een demokratisch-socialistische samenleving. De gelijkheid van alle mensen, van mannen en vrouwen. dient in de dagelijkse politieke praktijk zichtbaar te worden gemaakt.
