Bild hier!!! ----PvdA
Inleiding
BEGINSEL
PROGRAMMA
In deze PK staat de tekst afgedrukt van het beginselprogramma van de Partij van de Arbeid. In september 1973 gaf een PvdA-kongres het partijbestuur de opdracht een nieuw programma voor te bereiden, ter vervanging van het uit 1959 daterende stuk. Het zou tot oktober 1977 duren voordat het kongres de tekst van het nieuwe programma definitief zou vaststellen. Vier jaar verliepen er tussen opdracht en afronding, een periode die de partij allerminst in ledigheid doorbracht.
De eerste daad was de instelling, door de toenmalige vormingskommissie van de partij, van een diskussie-begeleidingskommissie beginselprogramma. Deze kommissie bereidde in het voorjaar van 1974 de nota 'Socialisme tussen Nu en Morgen' voor, een poging tot inventarisatie van een aantal veranderingen in Nederland en de wereld sinds de aanvaarding van het vorige programma. Deze nota, waaraan een vragenlijst was toegevoegd, vormde de basis van de diskussie die gedurende herfst en winter 1974-'75 in de partij werd gevoerd. De uitkomsten van deze partijdiskussie zijn vastgelegd in de WBS-publikatie 'Beginselen als het ware'. Tegelijk met de partij had ook de inmiddels door het Partijbestuur ingestelde beginselprogramkommissie haar werkzaamheden gestart. Omdat deze kommissie, voor aan haar eigenlijke werk te beginnen, de uitkomsten van de partijdiskussie wilde afwachten, beperkte zij zich aanvankelijk tot bespreking van een aantal kernthema's. Deze werkwijze had, naast positieve kanten, één ernstig nadeel: toen eenmaal begonnen werd het ontwerpprogramma te gaan opstellen beleek de toegemeten tijd te kort. Op het ogenblik waarop de tekst aan het PB moest worden aangeboden was de beginselprogramkommissie het eens over de vorm van het nieuwe programma, over de gewenste inhoud stond nog niets vast.
Het moment waarop de partij een nieuw beginselprogramma zou vaststellen, werd daarom uitgesteld. Een inmiddels ingestelde kopgroep uit de beginselprogramkommissie (kleiner dus efficiënter werkend) bereidde tussen najaar 1975 en voorjaar 1976 de ontwerpteksten voor. Deze werden steeds weer aan de totale beginselprogramkommissie voorgelegd. In het voorjaar van '76 verklaarde het partijbestuur zich op hoofdlijnen met de ontwerptekst akkoord, waarna het ontwerpprogramma aan de partij ter diskussie en amendering kon worden aangeboden.
In het PvdA-kaderblad 'Roos in de Vuist' werd, via interviews met leden van de beginselprogramkommissie, aandacht besteed aan de verschillende hete hangijzers en twistpunten uit het programma. In het maandblad Socialisme en Democratie verschenen verschillende artikelen over de partijbeginselen, en tussen verkiezingsprogramvoorbereiding en verkiezingskampanje door gingen talloze partij-afdelingen de ontwerptekst grondig te lijf, hetgeen in een enkel geval (Haarlem) zelfs tot een volledig altematief voor het voorgestelde programma leidde.
Ondertussen had het ontwerp-programma ook buiten de partij veel aandacht getrokken. Er verschenen talloze, meestal mild-positieve reakties op het ontwerp. Ongeveer één maand voor het PvdA-beginselprogramkongres organiseerde de WBS een studiekonferentie over de achtergronden van het ontwerp-programma. De daar gehouden inleidingen, alsmede de diskussiebijdragen, werden afgedrukt in de WBS-publikatie 'Demokratisch-socialisme in Nederland'. In oktober 1977 vond dan het langverwachte beginselprogramkongres plaats. De diskussie daar werd ingeleid door Lolle Nauta, die als lid van de kopgroep een belangrijke bijdrage had geleverd aan de totstandkoming van het programma.
Terugblikkend kan worden vastgesteld dat de kongresdatum niet het meest geschikte moment was om in alle rust over beginselen te praten. De moeilijkheden rond de formatie van een nieuw kabinet wierpen hun schaduw over het kongres en over de persreakties. De reaktie van het kongres op de kabinetsformatie zou meer aandacht krijgen, althans van pers en kommentatoren, dan de nieuwe partijbeginselen.
Het partijbestuur rekent er echter op dat, nu het nieuwe programma wordt gep ubliceerd, het de aandacht zal krijgen die het verdient. De grote, nieuwe problemen waarmee ons land en onze partij in de eerstkomende jaren gekonfronteerd wordt, krijgen in het programma de nodige aandacht. Voor vele vraagstukken wordt een oplossing aangedragen in de vorm van konkrete programmapunten. In sommige gevallen is er sprake van een aanzet tot een antwoord dat in de naastbije toekomst gegeven zal moeten worden. Als het programma de PvdA inspireert de weg naar vrijheid en gelijkheid met nog krachtiger overtuiging en verdiept inzicht in te slaan, dan voldoet het nieuwe beginselprogramma aan zijn taak: geen schild of uithangbord te zijn, maar richtsnoer voor dagelijks handelen.
Leden Beginselprogramkommissie
Hedy d'Ancona, Amsterdam´
Relus ter Beek, Coevorden
Jaap Burger, Wassenaar
Jaap Goorhuis, Drachten
Wouter Gortzak, Amsterdam´
Ien van den Heuvel, Leersum
Wil Joppe, Rotterdam
Trees Kieft, Zuurdijk
Harry de Lange, Den Haag
André van der Louw, Rotterdam
Sicco Mansholt, Wapserveen´
Wim Meijer, Kampen
Lolle Nauta, Groningen´
Bram Peper, Capelle aan de IJssel
Stan Poppe, Den Haag
Jan Pronk, Krimpen aan de IJssel
Anneke Reuvenkamp, Groot Schermer
Anneke Rooselaar, Amersfoort
Jan Schaefer, Amsterdam
Johan Stekelenburg, Zevenaar
Henk van Stiphout, Soest´
Ed van Thijn, Amsterdam
Theo van Tijn, Utrecht
Joop den Uyl, Amsterdam
Hilda Verwey-Jonker, Utrecht´
Willem van der Zandschulp, Utrecht
´= leden "kopgroep" beginselprogramkommissie
