SOSYAL GÜVENLİK

Çağdaş refah toplumların başta gelen özelliği tü yurttaşlarına sosyal güvenlik sağlamasıdır. Bizde ise, bu bir anayasal hak olarak belilenmiş olmasına rağmen bugüne kadar yetirli kapsam, hizmet boyutu ve etkinliğine kavuşturlamamıştır. Ücretli olarak çalışmakta olan veya işsiz kalan tüm yurttaşlarımızın sosyal güvenliğini sağlaması gereken "Sosyal Sigorta" uygulamaları belli bir düzeye getirilmiş olmakla beraber; kapsaması gereken nüfusun çok önemli bölümüne henüz ulaşamamaktadır. Kaldı ki, sağlandığı maddi güvenceler de çok yetersiz durumdadır.

Banzeri şekilde, "Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Programları" alanında da tam anlamıyla bir boşluk hüküm sürmektedir. Bu alanda sahip çıkılması gereken engelli, korunmaya ve bakılmaya muhtaç durumda bulunan ve sayıları milyorlara varan her yattaki yurttaşlarımıza götüren hizmetler çok yetersiz düzeyde kalmaktadır. Eşitlikçi refah toplumumun oluşturmayı hedef almış olan CHP; bütün yurttaşları sosyal güvenlik kapsamına almayı; herkesi güvenceli bir yaşam sağlamayı görev bilmektedir.

CHP, çalışan, emekli, işsiz, engelli, yaşlı, yoksul, kimsesiz bütün yurttaşlarımızı, yaşamları boyunca kucaklayacak, onlara insan onun ve saygınlığına yaraşır bir biçimde hizmet verecek, çağdaş bir "Ulusal Sosyal Güvenlik Sistemi" oluşturacaktır. Bu sistem CHP'nin Sosyal Güvenlik Reformu'nun temel dayanağını oluşturacaktır. Bu anlayşla, öncelikle, her bir sigorta kolunda uygulanacak normlar ve kazanılacak haklar, hak sahiplerinin ve ilgililerin uzlaşacağı ortak bir anlayışla, ulusal düzeyde standart hale getirilecektir.

Söz konusu sigorta normları ve hakları esas olmak üzere. "Ulusal Güvenlik Sistemi"nin omurgasını oluturacak olan "Sosyal Güvenlik Temel Yasası" çıkartılacak; mevcut SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'un birleştirilmesiyle "Ulusal Sosyal Sigorta Kurumu" kurulacaktır. Tarım ve Orman işçileri, tarımda kendi hesabına çalışanlar, özel banka ve sigorta şirketlerinde çalışanlar "Ulusal sosyal Sigorta Kurumu" şemsiyesi altına alınacaktır._ Çalışma gücünden yoksun bulunanların, engellirinin, bakıma ve korunmaya muhtaç olanların sosyal güvenlikleri, hazırlanacak olan "Kamu Desteği ve Sosyal Refah Hizmetleri Ana Planı" çerçevesinde sağlanacaktır. Ulusal Sosyal Sigorta Kurumu, kasal denitim açısından ilgili bakanlığa bağlı; ancak idari ve mali yönden özerk; hak sahiplerinin yönetime katılma ilkesini ön planda tuatan; sigorta fonlarının kullanımı ve değerlendirilmesinde verimlilik ve etkinliği temel olan bir yapıda oluşturulacaktır.

"Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu" yeniden düzenlenerek "Sosyal Güvenlik Sistemi" kapsamına alınacaktır. "65 Yaş" yasası ile "Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Fonu" uygulamaları Sosyal Güvenlik Sistemi içinde yeni bir yapıya kavuşacaktır. Devletin sosyal güvenlik finansmanına katkısı halen ço yetersiz düzeydedir. CHP, Sağlıklı bütçe kaynakları ile bu katkıyı arttıracak; öncelikle sosyal güvenlik kapsamı dışında kalanları bu katkıdan yararlandıracaktır.

CHP, tarım ve orman işçilerinin, tarıma kendi hesabına çalışan çiftçilerimiz ile ücretsiz aile işçilerinin sosyal güvenlik kapsanına alınmalarını sağlayacaktır. Ulusal Sosyal Sigorta Kurumu, sosyal devlet anlayışı uyarınca saptanacak norm ve hakları belirlelyecek, bunun üzerinden haklar elte etmek isteyen yurttaşlar kamu sigortalarıyla birlikte özel gigorta haklarından yararlanabileceklerdir. Bu uygulama ile, Ulusal Sosyal Sigorta olanlar, "Ulusal Sosyal Güvenlik Sistemi" içinde güvenceye kavuşturulmuş olacaktır. CHP yönetiminde; yurt dışında çalışan işçilerimiz sosyal güvenlik sorunları ilgili ülkelerde yapılacak yeni anlaşmalarla çözülecek, kesin dönüş şartı aranmadan emekli olmaları sağlanacak; göçmen yurttaşların göç ettikleri ülkelrdeki sosyal güvenlik haklarının ülkemizde geçerli olmasını sağlamak üzere ilgili ülkelerde andlaşmalar yapılacaktır.

Emekli, dul e yetim yurttaşlarımız, maaşlarındaki artış oranlarının uzun yıllardır eflasyonun altına tutulması ile büyük bir yoksulluğun içine düşürülmüşlerdir. Kaldı ki emekli, dul ve yetimlere onurlu bir yaşam sağlanması, salt parasal olanak sorunu değildir. Sosyal hizmet ve yardımlar alanındaki bir çok etkinliğin varlığı ilede yakından ilgilidir. Genelde çok yetersiz olan yürürlükteki sosyal sigorta programlarının, her birinde farlkı normların ulgulanmakta oluşu, birbirinden çok değişik hak ve menfaatlerini ortaya çıkmasına neden olmata; emekli, dul ve yetimlerin mağduriyeti artmaktadır.

CHP yönetiminde yaşamların en verimli yıllarını, tüm birikimlerini, daha güzel bir Türkiye için harcanmış olan emeklilerimize ve bunların du ve yetimlerine öncelikle onurlu, insanca yaşayacakları düzeyde bir gelir sağlanacak; bu yattaşlarımızın sağlık, korunma, dinlenme ve yaşamın yeni koşullarına uyum sağlayamama gibi sorunların çözümlenmesine özen gösterilecektir.

Özel eğitime veya desteğe muhtaç engelliler ile korunmaya muhtaç durumdaki yaşlılarımızın durumu toplumun giderek büyüyen bir sorununu oluşturmaktadır. toplumdaki geleneksel aile bağlarının zayıflamakta oluş, bu alandaki sıkıntıların hızla büyümesine yol açmaktadır. CHP yönetiminde, her yaştaki engelliler ile bakıma ve korunmaya muhtaç durumda olanlara sahip çıkılacaktır. Onlara onurlu, huzurlu,verimli bir yaşam için gerekli destek ve sosyal güvence sağlanacaktır.

Sözkonusu sorunların çözülmesi amacıyla, yurt düzeyinde öncelikli hedef gruplarını ve bölgelerini içeren özel bir "Kamu Desteği ve Sosyal Refah Hizmetleri Ana Planı" hazırlanacaktır. Yetki ve kaynak kullanımı ile sorumluluk açısından yerel yönetimlerin de ağırlıkla görevlendirileceiği Ana Plan uygulaması ile; Sosyal Sigorta porgaramındaki kapsam eksikliklerinin de gederilmesi sağlanacaktır. CHP "Sosyal Hizmet ve Yardım Programlarını" öncelikle ve etkinlikle uygularken, koruyucu ve önleyici sosyal hizmet programlarını da hızla yagınlaştırmayı hedef alacaktır.

Kentlerimizin sokaklarında kendi kaderlerine terkedilmiş olan kimsesiz çocuklar ile ailelerinden dar bütçelerine katkı için sokta çalışan çocukların konusu ülkemizde giderek büyüken bir sosyal ve toplumsal surundur. Koruma altında alınamayan, sokağa terkedilen, tiner, uyuşturcu, alkol, kumar gibi kötü alışkanlıklara her an düşme tehlikesi ile karşı karşıya olan çocukların sonları, devletin temel görevleri içine alanması gereken öncelikli ve özellikli bir sosyal hizmet alanıdır.

Sağlıksız kentleşme, yetersiz sosyal güvenlik ve eğitim hizmetleri her geçen gün daha büyümekte olan "korunmaya muhtaç ken çocukları" sorununu, CHP sosyal devlet anlayışının duyarlılığı içinde kesinlikle çözecektir. Bu çocukların sağlıklı bir biçimde yetiştirilmesi, toplumsallaşması ve ilerisi için hazınlanması, "Sosyal Hizletler ve Çocuk Esirgeme Kurumu"nun görev ilgi alanı ili sınırlandırılamaz. CHP, merkezi idare ve bağlı kuruluşların yanısıra, yerel yönetimler ve gönüllü kuruluşlar arasında etkili işbinliğini sağlayarak, çok yönlü politika araçları ile soruna çözüm getirecektir.

Bu anlayış kapsanında, Çocuk Esirgeme Kurumu'nun bu alandaki çalışmalır "Sokak Sosyal Hizmeti" olarak yapılandırarak, etkinliğe kavuşturulacak; Büyük kent merkezlerinde; "Çocuk Misafirhaneleri'nin sayıları arttırılacak, nitelikleri geliştirilecektir. Aile hizmetleri geliştiilecek; yeterli sayıda "Aile Hizmetleri Merkezleri" aile kurumumun güçlenmesi hedef alınacak; "koruyucu aile ve annelik" ulgulaması özendirilecektir. Cumhuriyet Halk Partisi, Birleşmiş Milletler'in "Çocuk Hakları Bildirgesi"ni eksiksiz olarak yaşama geçirecektir.

İşsizlik, emek gelirinden başka bir geliri olmayan yurttaşlarımızın karşılaşabileceği en önemli risklerden biridir. Ekonomik ve toplumsal yaşamdaki olumsuzluklar, son yıllarda bu riskin çok artmasına açık ve gizli işsizliğin yüksek düzeylere tırmanmasına neden olmuştur. Bu nedenlerle, ülkemizde işsizlik sigortasına duyulan gereksinme, bu sigorta dalının uygulandığı ülkelerden daha az değildir.

CHP, çalışırken işsiz kalan kişilerin işsizlik sigortasından yararlanmalırın çalışma hakkını güçlendirici bir sosyal poltika olarak kabul etmektedir. Bu nedenle, CHP yönetiminde, çalışanların isteği ve iradesi dışında, kendi kusuru olmaksızın işsiz kalması durumunda, çalışırken ödenecek primlerin karşılığı olarak, bellli bir süre gelir garantisi sağlanması esasına dayanan; ancak işçi, işveren ve Devlet'in katkılarıyla finanse edilecek olan zorunlu bir işsizlik sigortası uygulamasına başlanılacaktır. Bir yandan istihdamın yaygınlaştırılması sağlanırken, öte yandan, kapsamlı "İşsizlik Sigortası" uygulamasına, kademeli olarak geçilecektir. Bu amaçla, "İş ve İşçe Bulma Kurumu" İşsizlik Sigortasını uygulayabilecek nitelik ve yeteneklere kavuşturulmak üzere yeniden düzenlenecektir.