ÇALIŞMA YAŞAMI

Çalışmak her insanın vazgeçilmek hakkıdır. Ancak, bu insanların kötü ve sağlıksız koşullarda, günlük yaşamlarının büyük bir bölümünü işyeri koşullarında geçirmesi anlamına gelmemelidir. İşin sınırlı, çalışacak insanın çok olması kader değildir. Bu durum varolan toplumsal ve ekonomik koşulların sonucudur. Cumhuriyet Halk Partisi, işsizlik sorununu aşmayı, herkese çalışma hakkını sağlamayı toplumsal barışın ve eşitlikçi refah toplumu anlayışının temel koşulu olarak görmektedir.

CHP, çalışma sürelerini kısaltarak, aşamalı olarak AB ülkeleri düzeyine indirecektir. Devlet, herkese çalışma hakkının salğanması ve bu hakkın korunmasında birinci derecede sorumludur. Çalışma hakkının kaybı durumunda, ekonomik ve sosyal kayıpları giderme işlevini bizzat üstlenecektir. CHP, gelir getirici bir iş sahibi olmayı tüm vatanşdaşların temel hakkı olarak kabul eder. CHP iktidarında, devlet, çalışmanın, insanın kendisini geliştirmesinin bir aracı olmasını sağlamak için gerekli önlemleri alacaktır.

Ücretli çalışanların farklı statülerde istihdamı yoluyla hak ve özgürlüklerinde ayrımcılık yapılması uygulamasına son verilecek "eşit d eğerde işe eşit ücret" ilkesiuygulanacak; iş değerlendirmesi ve benzeri bilimsel yöntemlerle çalışma hayatında daha rasyonel düzenlemelere gidilecektir. CHP, kadınların çalışma hayatına katılmalarını teşvik edecek, kadınların ve erkeklerin aile sorumluluklarını paylaşmalarını ve kolaylaştırıcı çağdaş çalışma biçimlerinin yaygınlaştırılmasını sağlayacaktır.

1982 Anayasası ile getirilen kısıtlamalar, temel hakları sınırlayarak, çağdaş ve demokratik bir çalışma ortamının engelini oluşturmuştur. Ülkemizde, çalışma yaşamı ile ilgili temel hakları ilk defa getirme onurunu taşıyan CHP, bu alanda, çağdaş, eşitlikçi, özgürlükçü, uzlaşmacı bir yeniden yapılanmayı zorunlu görmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi ülkemizde çalışma yaşamını çağdaş ILO standartlarına kavuştururken, işçi hareketinin demokratik niteliğinin korunmasını, bütünlüğünün sağlanmasını, gücünün ve etkinliğinin arttırılmasını hedef alacaktır. CHP, bu amaçla çalışma yaşamı ile ilgili olarak, gerek Bireysel İş Hukuku, gerekse Kollektif İş Hukuku alanlarında mevcut aksaklıkların giderilmesi amacıyla, reform boyutlu köklü yasal düzenlemeler gerçekleştirilecektir.

  1. CHP, "Bireysel İş Hukuku" alanında reform yapacaktır; CHP, İş Yasasıın, "Temel İş Yasası" olarak yeniden düzenleyecek; uluslararası çalışma normları ve ulusal ilkeler, müşterek kurallar olarak ele alınacak; denizde, basında, tarımda, ormanda çalışanlarla ilgili hükümelr de bu yasa içerisinde yer alacaktır. "İş Güvenliği" ile ilgili sorunların çözümünde etkin uygulanabilir ve kontrol edilebilir bir düzenlemeye gidilecek; 158 sayılı ILO sözleşmesi uygulamaya geçirilecektir. Bir yandan istihdam artırıcı diğer yandan çalışanların "İş Güvencesini" sağlayıcı önlemler alınacaktır. Yasada belirlenen suç ve kusurlarından ötürü işten çıkarılan işçilerin kıdem tazminatı haklarını tümüyle yitirmeleri önlenecektir. İşçiler arasında bireysel sözleşmelir personel uygulamasına ve işçi statüsünde olması gerekenlerin kamu görevlisi statüsüne geçirilmesi yolundaki uygulamalara son verilecektir. "Asgari ücret", vergisiz olmak ve aile geçimi esas alınarak, insan onuruna ve sağlıklı yaşama elverişli ölçüde saptanacaktır.
  1. CHP "Kollektif İş Hukuku" alanında reform yapacaktır; CHP, uluslararası normlar vee ulusal gerçeklerimiz esas alınarak, çalışanların örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi yapma haklarını tek bir temel aysada düzenleyecektir. Sendikal örgütlenme özgürlüğü ilkesi düzenlenirken işçinin demokratik katılımının en yüksek ve etkin düzeyde olmasını sağlayıcı kurallar getirilecektir. Güçlü sendikacılık doğrudan işçinin iradesi ile oluşturulacaktır. Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin tesbiti bağımsız bir organa bırakılacak, bu konuda etkin ve çabuk işleyen bir yargı denetimi sağlanacaktır. Grev uygulamaları üzerindeki yasaklar kaldırılacak, etkinliğini sağlayıcı önlemler alınacak, ertelenmesi kararının ancak yargı organlarınca verilemsi yönünde düzenlemeler yapılacaktır. Kamu Çalışanlarının sendikalaşma ve grevli toplu iş sözleşmesi yapma hakları "ILO 151 sayılı sözleşme" esaslarına göre yeniden düzenlenecektir.
Çalışma barışının sağlanmasını ve sürekliliğini kolaylaştırıcı ve özendirici önlemler almakla yükümlü olan devlet, keyfi işten çıkarmaları da caydırıcı sorumluluk üstlenmelidir. CHP, iş güvencesi önündeki tüm yasal engellerin kaldırılarak bu çağdaş hakkın ülkemiz işçilerine de sağlanmasını hedeflemektedir.

CHP, "İş güvencesi" ve "akdin feshinde yargı denetemi" önündeki tüm engellerin kaldırılmasını, yasal boşlukların doldurulmasını, çalışma yaşamını çağdaşlaştırmanın ve demokratikleştirmenin temel koşullar olarak görmektedir.

Türkiye'de sanayi toplumuna dönüşümün başlangıç aşamasında, emekçilere sendika özgürlüğünü ve toplu sözleşme haklarını tanımakla, Cumhuriyet Halk Partisi, emeğe ve emeğin örgtülenmesine verdiği önemi sergilemiştir. CHP, demokrasinin korunması ve geliştirilmesinin, insanca yaşama ve çalışma koşullarının sağlanmasının ve insan kişiliğinin özgürce geliştirilmesinin önkoşulunun, örgütlü toplumun yaratılması olduğunu kabul eder. Bu nedenle, CHP, özellikle ücretli çalışanların özgür sendikalarda örgütlenmesini teşvik eder. Çalışanlara sendikal örgütlenme hakkı tanınırken, sendikaların, faaliyetlerini özgürce yürütebilmeleri için mali, yönetsel ve siyasal açıdan devlet, hükümet, siyasal partiler ve diğer kurumlara bağlılığı engelleyecek, örgüt için demokrasiyi işler kılacak önlemler alınacaktır Tarım kesimindeki, mevsimlik veya geçici işlerdeki, yapı iş kolundaki işçilerin, kapıcıların, şoförlerin, ev hizmeti görenlerin örgütlenebilmeleri ve haklarını daha etkin biçimde koruyabilmeleri, toplumsal güvenlikten eksiksiz yararlanabilmeleri desteklenecektir. Kadın çalışanların çalışma yaşamında gittikçe artan etkinliklerine koşut, sendikal faaliyetlere katılma ve yer almalarını sağlayacak önlemler alınacaktır. CHP, çalışanların çağdaş sendikal hakları önündeki, ILO standartlarına uymayan bürokratik ve yasal her türlü engeli kaldıracaktır.

Çağdaş sendikal haklar gerçek anlamını ancak grevli toplu sözleşme hakkıyla bulur. Bu nedenle, devlet, tüm çalışanların, sendikal örgütlenme hakkını güvence altına almalıdır. Grev hakkının kullanımını önleyen, geciktiren ve etkisizleştiren tüm zorlayıcı, bağlayıcı düzenlemeler ile grev hakkının özünü zedeleyen tüm grev yasakları kaldırılmalı; grev ertelemeleri, geçerli, somut nedenlere bağlanmalı; erteleme sona erdikten sonra greve devam edilebilmelidir. Grev, sadece t oplu iş sözleşmesi sürecinde bir araç olarak görülmemeli, toplu sözleşmelerle sağlanan hakların uygulatılmasının bir güvencesi olarakda değerlendirilmeli ve bu çerçevede "hak grevi" serbest bırakılmalıdır.r

CHP, toplu pazarlık hakkının kullanımını, çalışanlar, işveren ve hükümet kanatlarının katılımıyla, geçmiş ve hükümet kanatlarının katılımıyla, geçmiş deneyimlerimizin ışığında ve Uluslararası Çalışma Örgütü'nün ilke sözleşmeleri doğrultusunda, yeniden düzenlenmesini hedef alacaktır. CHP, memurlara, teknik elemanlara, öğretmenlere, sağlık personeline, kısaca kamu çalışanlarına sendikalanma ve grevli toplu sözleşme hakkı tanıyacaktır. Grev hakkının ilgili kamusal hizmetleri aksatmadan çağdaş normlar çerçevesinde etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayacaktır.

CHP, tüm çalışanların insanca yaşama ve çalışma koşullarına kavuşturulmalarını amaçlamaktadır. Bu nedenle, işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin mevzuat, teknolojide ve kullanılan girdilerde meydana gelen gelişmeler gözönüne alınarak gözden geçirilecek ve çağdaşlaştırılacaktır. İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda gerek işyerlerinde, gerek basın ve yayın organlarında çalışanları bilgilendirici ve bilinçlendirici yayınlar teşvik edilecektir.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği denetim personelinin sayısı, olanakları ve yetkileri artırılarak, bağımsızlığı sağlanacak, mevzuatın ihlali durumunda uygulanacak yaptırımlar etkili hale getirilecektir. İşyerlerinde çalışanların daha etkin katılımıyla oluşturulacak sağlık kurullarının yetkileri ve sorumlulukları artırılacaktır.